រចនាបថនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ
ស្ថាបត្យកម្មជាសិល្បៈក្នុងការសាងសង់ប្រកបដោយការប្រកបដោយការតុបតែង តាមក្បួនខ្នាតបនបដទៅទៀតនេះយើងខ្ញុំ្ញសូមបង្ហាញអំពីស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសម័យមុនអង្គរ និងសម័យក្រោយអង្គរដែលមានានឈ្មោះល្បីល្បាញាញពាសពេញពិភពលោក។ ត្រង់ពាក្យសិល្បៈ
(សិល្បៈ-សំ-សីប្ប-បា) គឺសំដៅទៅលើការសាងសង់ផ្សេង ជំនាញ ហត្ថកម្មគ្រប់បែបយ៉ាង ដែលមានសោភ័ណ
និងប្រកបដោយសិល្ប៍ ពោលគឺធ្វើឱ្យមនុស្សគាប់ចិត្ដ គាប់អារម្មណ៍ ចង់មើល ចង់ឃើញ ចង់ស្ដាប់
ជាដើម។
រចនាបថ (Style) គឺសំដៅទៅលើសិល្បៈក្នុងការសាងសង់ ឬតាក់តែងលំអរតាមគំនិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រក្នុងការស្ថាបនាប្រាសាទបុរាណ។ នៅក្នុងសម័យបុរាណគេបានចែករចនាបថ
ដាច់ដោយឡែកពីគ្នាដែលមានរហូតទៅដល់១៣រចនាបថ (Style)ក្នុងរចនាបថនិមួយៗមានកសាងនិងលក្ខណៈពិសេសៗខុសគ្នាទៅតាមសម័យកាលមួយៗ។
រចនាបថភ្នំដា (គ.ស.វទី១ដល់គ.ស.វទី៦)
តាមការធ្វើការកំណាយនៅក្នុងអង្គរបុរី
និងនៅអូកែវ (កម្ពុជាក្រោម)បានបង្ហាញថា សិល្បៈសម័យហ្វូណន
ដែលគេបញ្ចូលទៅក្នុងរចនាបថភ្នំដាដោយយកប្រាសាទនៅភ្នំដាធ្វើជាគោល។
ភ្នំដាស្ថិតនៅជិតអង្គរបុរី ក្នុងខេត្តតាកែវ។ នៅក្នុងសម័យហ្វូណន
ប្រទេសខ្មែរមានទំនាក់ទំនងជាច្រើនជាមួយឥណ្ឌាជាពិសេសក្នុងវិស័យសិល្បៈ។
ក្រៅពីស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសម័យនគរភ្នំបានទុកស្នាដៃជាច្រើនខាងក្នុងរូបដិមាដែលគេបានជួបប្រទៈនៅអង្គរបូរី និងទីកន្លែងដទៃជាច្រើនទៀតនៅក្នុងប្រទេសខ្មែរ។
ចំណែកឯកំណាយនៅអូរកែវវិញបានធ្វើឱ្យយើងស្គាល់គ្រឿងឧបករណ៍និងគ្រឿងអលង្ការដែលខ្មែរយើងសម័យនោះបានប្រើប្រាស់
។
រចនាបថសម្បូណ៍ (ពាក់កណ្ដាលស.វ ទី១ នៃគ.សទី ៧)
រចនាបថសម្បូណ៍ គឺស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទឦសានវរ្ម័នទី១
(គ.ស ទី ៦១៦-៦៣៥) ដោយមានរាជធានីឈ្មោះឦសានបុរៈ គឺសម្បូណ៍ព្រៃគុក(ខេត្ដកំពង់ធំ)ប្រាសាទជាច្រើនដែលគេរាប់បញ្ចូលក្នុងរចនាបថសម្បូណ៍មាន
ប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកស្ទើរតែទាំងអស់លើកលែងតែប្រាសាទ (ស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថគូលែន ) កសាងផ្នែកស្ថាបត្យកម្មក្នុងរចនាបថសម្បូណ៍
និងក្នុងរចនាបថជាច្រើនបន្ទាប់មកទៀតរហូតមកដល់គ.ស វទី១០ ប្រាសាទមានរាងតូចៗ ធ្វើអំពីភ្នំដាបូកបាយអធ្វើអំពីកំបោរលាយស្ករ
ប៉ុន្ដែបច្ចុប្បន្ននេះ របេះធ្លាក់ស្ទើរអស់ទៅ ហើយ គឺនៅសល់តែឥដ្ឋទទេ។ រីឯចំណែកផ្ដែរ (Linteaul) និងសរសរពេជ្រ (Colonnelte) ធ្វើអំពីថ្មភក់ហើយប្រាសាទទាំងឡាយភាគច្រើនសង់ដោយគ្មានរបៀបរៀបរយ ត្រង់នេះមួយ ត្រង់នោះមួយ។
នៅក្នុងរចនាបថនេះ
គេបានប្រទៈឃើញបដិមាភេទស្រីដែលតាមធម្មតាមានរាងតូច ត្រគាកសាយ
ហើយពាក់មកុដរាមូល។ ចំណែកឯបដិមាភេទប្រុសវិញច្រើនមានរាងធំហើយមាំទៀតផង។
រចនាបថព្រែក្មេង (ពាក់កណ្ដាល ស.វ ទី២ នៃគ.សទី ៧)
រចនាបថព្រែក្មេង គឺស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី១ (គ.ស ៦៥៥-៦៨១) ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរបូរី។
ប្រាសាទដែលគេបញ្ចូលក្នុងរចនាបថនេះមាន ប្រាសាទព្រែក្មេង ប្រាសាទស្វាយព្រាហ្មណ៍ (ផ្នែកបុរាណ)។
ស្ថាបត្យកម្ម មានលក្ខណៈប្រដែលគ្នានិងស្ថាបត្យកម្មក្នុងរចនាបថសម្បូណ៍ក្បាច់រចនាលើផ្ដែរច្រើនតែ ក្បាច់ភ្ញីទេស
ពោលគឺក្បាច់ផ្កាច័ន្ទន៍ ។ នៅក្នុងរចនាបថនេះ គេច្រើននាំគ្នាកោតសរសើរហរិហរៈប្រាសាទអណ្ដែត
ដែលគេចាត់ទុកថា ស្នាដៃឯកមួយក្នុងសិល្បៈខ្មែរ ព្រោះបដិមានេះបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា សិល្បៈករខ្មែរ មាន
បច្ចេកទេសខ្ពង់ខ្ពស់ ដោយចេះធ្វើបដិមានេះ ឱ្យមានរាងរៅសមសួនល្អណាស់។
រចនាបថកំពង់ព្រះ (គ.ស.វ ទី ៨)
រចនាបថនេះ
គឺស្ថិតនៅក្នុងសម័យចេនឡាបែកបាក់គ្នាជាពីរ។ ប្រាសាទដែលគេបញ្ចូលនៅ ក្នុងរចនាបថ នេះមាន ប្រាសាទកំពង់ព្រះ ប្រាសាទអកយំ(ផ្នែកបុរាណ) ប្រាសាទត្រញំងផុង (ផ្នែកបុរាណ)
នៅក្នុងរចនាបថ នេះ ប្រាសាទសឹងតែទាំងអស់សង់ដូចជាសម័យមុនៗដែរគឺសង់រាបនិងដីលើកលែងតែប្រាសាទអកយំមួយទេ
ដែលគេសង់ជាច្រើនជាន់ មានរាងដូចជាចេតិយ ។ ចំណែករូបបដិមាក្នុងរចនាបថនេះមានល្អ
ខ្លះអាក្រក់ ប៉ុន្ដែ សិល្បៈខ្មែរមានវិវត្ដន៍ពិសេសរបស់ខ្លួនគឺត្រង់សិល្បៈករខ្មែរបានសាងល្បងបំបាត់គោលទំរនិងទំនប់របស់បដិមាខ្លះៗ។
រចនាបថគូលែន (ពាក់កណ្ដាលស.ត.វទី ១ -ស.វ ទី ៩)
រចនាបថនេះស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២
(គ.ស ៨០២-៨៥០) ដែលមានរាជធានីនៅជាច្រើនកន្លែង ។ ចំពោះប្រាសាទដែលគេរាប់បញ្ចូលនៅក្នុងរចនាបថមានដូចជា
ប្រាសាទព្រែបាសាទ ប្រាសាទភ្នំគូលែន ប្រាសាទដំរីក្រាប ប្រាសាទអូបាង ប្រាសាទខ្ទីងងាប់ …។ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២
ធ្លាប់បានគង់នៅប្រទេសជ្វា ហើយនៅក្នុងរាជរបស់ព្រះអង្គគេបានបង្កើត ពិធីទេវរាជ ថែមទៀតផង។
ដូចនេះហើយទើបសិល្បៈខ្មែរក៏បាន
ទទួលឥទ្ធិពលទាំងនេះខ្លះដែលជាហេតុនាំឱ្យមានការកសាងប្រាសាទភ្នំជាដើម។ ជាទូទៅសិល្បៈខ្មែរក្នុងសម័យនោះពុំសូវមានក្បាច់រចនាប៉ុន្មានទេប៉ុន្ដែសិល្បករបានបង្កើតនូវភាពថ្មីៗ
ជាច្រើនដែលគេឱ្យឈ្មោះថា បុនព្ភពសម័យទី ១ (Lére Renaissance) ក្នុង ប្រវត្ដិសិល្បៈខ្មែរ ។
ដូចនៅក្នុងសម័យមុន
គេសង់ប្រាសាទអំពីឥដ្ឋនៅឡើយ ប៉ុន្ដែគេនិយមស្ថាបនាប្រាសាទ លើភ្នំដើម្បី តម្រូវទៅតាមពិធីទេវរាជ ទស្សនៈនេះហើយ
ដែលជាកត្ដានាំឱ្យកើតមានប្រាសាទភ្នំ (Temple
Mentange) ជាច្រើននៅសម័យក្រោយមកទៀត
។
រចនាបថព្រះគោ (ចុងនៃ ស.ត.វទី ១ -ស.វ ទី ៩)
(គ.ស ៨៨៩-៩០០) ដែលដំបូងបានគង់នៅក្នុងរាជធានី ហរិហរល័យដែរគឺនៅរលួសខេត្ដសៀមរាប។ ប្រាសាទ ដែលគេរាប់បញ្ចូលក្នុងរចនាបថព្រះគោគឺ ប្រាសាទព្រះគោ (គ.ស ៨៧៩) ប្រាសាទបាគង (គ.ស ៨៨១) ដែល
កសាងឡើងដោយព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១។ រីឯប្រាសាទលលៃវិញគឺនៅ (គ.ស ៨៩៣)
ដែលជាស្នាដៃរបស់ព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី ១។ នៅសម័យនេះ គេតែងតែកសាងប្រាសាទអំពីឥដ្ឋបូកបាយអដដែល
ប៉ុន្ដែគេកសាងប្រាង្គជាច្រើនលើខឿនតែមួយ (ព្រះលលៃ) ដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះបុព្វជន
មានព្រះមាតាបិតាជាដើម។ ម្យ៉ាងទៀតគេបានកសាងប្រាសាទភ្នំបាគង ដែលមានច្រើនជាន់ ដើម្បីតំកល់លិង្គព្រះឥសូរ
ហើយនៅជាន់ទី ៤ នៃប្រាសាទនេះគេបានសាកល្បងសង់ប្រាសាទតូចៗ អំពីថ្មភក់ចំនួន
១២ ។
រចនាបថបាខែង (ចុងនៃ ស.ត.វទី ៩-និងដើម ស.វ ទី ១០)
យសោធបុរៈ(ភ្នំបាក់ខែង) ចំពោះប្រាសាទដែលចាក់ចូលក្នុងរចនាបថនោះមាន ប្រាសាទភ្នំបាក់ខែង ប្រាសាទភ្នំក្រោម ប្រាសាទភ្នំបូក។ល។ នៅក្នុងសម័យនេះ រូបបដិមាទាំងឡាយ មានរាងត្រង់ៗ មានមាឌធំហើយមាំទៀត
ផង។ ចញ្ចើមទាំងពីរត្រង់ហើយជាប់គ្នា
ចំណែកឯផ្នែក និងបបូរមាត់វិញ សិល្បៈករបានឆ្លាក់ឱ្យឃើញជារង្វង់ពីរ
ផ្នក់យ៉ាងច្បាស់។ ជើងសក់ និងពុកចង្កា ឆ្លាក់ជាប់គ្នាតែម្ដង។
រូបបដិមាទាំងនេះមានស្លៀកសំពត់ជីបជាផ្នត់ជុំវិញខ្លួនហើយមានជាយខាងលើបត់ជាផ្នត់ទំលាក់ចុះមកក្រោម
។
រចនាបថកោះកែ (គ.ស.វ ទី ១០)
រចនាបថនេះស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤
(គ.ស ៩២៨-៩៤១ ) ដែលទ្រង់បានតាំងរាជធានីនៅកោះកែ
ចម្ងាយប្រមាណ ១០០ គីឡូមែត្រ នៅទិសឦសាននៃភូមិភាគអង្គរ។ ប្រាសាទដែលគេរាប់បញ្ចូលនៅក្នុងរចនាបថនេះគឺប្រាសាទនៅកោះកែទាំងអស់ហើយនៅក្នុងចំណោមប្រាសាទទាំងអស់នេះគេឃើញមានប្រាសាទមួយសង់លើខឿនប្រាំពីរជាន់ដែលមានកំពស់ប្រមាណ៣៥មែត្រ។
រីឯរូបបដិមា មានសភាពប្រហាក់ ប្រហែលគ្នាទៅនិងសម័យមុនៗដែរ តែច្រើនមាន មាឌធំៗ
ប្រកបដោយចលនាផ្សេងៗ ដូចជារូបដើរ រូបរាំ ឬរូប ប្រយុទ្ធគ្នា (សុគ្រិព និងពាលី)ដើម្បីបង្ហាញអំណាច និងថាមពលឱ្យស្របទៅតាមព្រះទ័យនៃព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ដែលជាស្ដេចជ្រែករាជ ។
រចនាបថបន្ទាយស្រី (ពាក់កណ្ដាលទី២ នៃ គ.ស.វ ទី ១០)
រចនាបថបន្ទាយស្រី
ស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជិន្ទ្រវរ្ម័ន១ (គ.ស ៩៤៤-៩៦៨) ដែលទ្រង់បានតាំង
រាជធានីនៅអង្គរវិញ។ ចំពោះប្រាសាទរួមមាន ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត (គ.ស ៩៥២) ប្រាសាទប្រែរូប
(គ.ស ៩១៦) ប្រាសាទបន្ទាយស្រី (គ.ស ៩៦៧) យោងទៅតាមឯកសារប្រវត្ដិសាស្ដ្រខ្លះនិយាយថាប្រាសាទបន្ទាយស្រី
ជាប្រាសាទរបស់ព្រាហ្មណ៍ម្នាក់នាម យជ្ញវរាហៈ។ ប្រាសាទនេះពុំមែនជាប្រាសាទភ្នំទេជាប្រាសាទ ដែលសង់ក្បាច់ម្នាក់នៅគង់វង្សល្អជាងគេរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ចំណែករូបបដិមាវិញមានច្រើនមានរាងតូចៗ
ទឹកមុខសុភាព មានបបូរមាត់ក្រាស់ហើយខ្លីមានរបៀបតុបតែងសក់ថ្មីហើយពុំមានមកុដឡើយ។ បដិមាទាំងនេះមានស្លៀកពាក់សំពត់ជីបជាផ្នត់ផងសំពត់លាតរលីងផង
។
រចនាបថឃ្លាំង (ចុង គ.ស.វ ទី ១០ និងពាក់កណ្ដាលទី ១ នៃគ.ស.វទី ១១)
រចនាបថនេះស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥
(គ.ស ៩៦៨-១០០១) និងព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១
(គ.ស ១០០២-១០៥០) ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរ ។ គេរាប់បញ្ចូលក្នុងរចនាបថឃ្លាំង
ដូចជាប្រាសាទកែវ ប្រាសាទឃ្លាំងខាងជើង ប្រាសាទវិមានអាកាស។
ចំពោះរូបចម្លាក់បដិមាវិញមានទឹកមុខសុភាពដូចសម័យបន្ទាយ ស្រីដែរ លាក់តែសម្លៀកបំពាក់ជីបជាផ្នត់ជាដរាបហើយគេឃើញសំពត់មួយថ្មីផ្លែកពីមុនគឺខាងក្រោយសំពត់ឡើងរហូតដល់ខ្នងឯខាងមុខធ្លាក់សំយេះមកក្រោមបញ្ចេញក្បាលពោះកណ្ដាលវាល
។
រចនាបថបាពួន (ពាក់កណ្ដាលទី ២ នៃគ.ស.វទី ១១)
រចនាបថនេះស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទឧទយទិត្យវរ្ម័នទី២
(គ.ស ១០៥០-១០៦៦) ព្រះបាទហ៌ វរ្ម័នទី៣
(គ.ស ១០៦៦-១០៨០) ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរដែរចំពោះប្រាសាទដែលបញ្ចូលក្នុងរចនាបថនោះមានដូចជា
ប្រាសាទបាពួន ប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិច និងប្រាសាទវត្ដខ្នារ។ នៅក្នុងសម័យនោះការកសាងប្រាសាទភ្នំរិត
តែមានការរីកចម្រើនឡើងថែមទៀត គឺប្រាសាទបាពួនមានថែវពីរជាន់ ប្រក់ថ្មភក់ព័ទ្ធជុំវិញ ព្រមទាំងមានប្រាង្គនៅគ្រប់ជ្រុងថែវ និងមានគោបុរៈនៅត្រង់ជណ្ដើរគ្រប់ទិសទាំងបួនទៀត
។ នៅក្នុងប្រាសាទបាពួន គេសង្កេតឃើញមានរចនាក្បាច់រឿង នៅតាមជញ្ជាំងគោបុរៈនិងជញ្ជាំងប្រាង្គជ្រុងជាន់ទី២ក្បាច់រឿងទាំងនេះចែកជាផ្ទាំងតូចដាច់ៗពីគ្នាមានរាងចតុកោណកែងស្មើរ។
ចតុកោណកែងហើយច្រើនតែរឿងដែលទាក់ទងទៅនិងព្រះវិស្ណុ
រីឯរូបបដិមាវិញពុំខុសពីរចនាបថឃ្លាំងឡើយ ។
រចនាបថអង្គរវត្ដ (ពាក់កណ្ដាលទី ១ នៃគ.ស.វទី ១២)
រចនាបថអង្គរវត្ដ
គឺស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ (គ.ស ១១១៣-១១៤៥)
ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរ។ប្រាសាទដែលចាក់បញ្ចូលក្នុងរចនាបថនេះគឺប្រាសាទបឹងមាលា
ប្រាសាទព្រះបាលិលេយ្យ ប្រាសាទកំពូល ប្រាសាទបាគង។ ល។ នៅក្នុងរចនាបថនេះ
ស្ថាបត្យករខ្មែរមានការរីកចម្រើនឡើងដល់កំពូល។ នៅលើជញ្ជាំងថែវជាន់ទី ១
មានក្បាច់រឿងចែកជា ៨ ផ្ទាំងធំៗ ហើយ វែងៗ ហើយក្បាច់រឿងទាំងនោះមានរឿងផ្សេងៗពីគ្នាដូចតទៅ ៖
ផ្ទាំងទី ១ ៖
(ជញ្ជាំងខាងលិចឆៀងខាងត្បូង) បង្ហាញពីចម្បាំងបាណ្ឍៈ និងកៅវរៈក្នុងមហាភារតៈ។
ផ្ទាំងទី ២ ៖ (ជញ្ជាំងខាងត្បូងឆៀងខាងលិច) បង្ហាញពីរាជព្យូហត្រាក្នុងសម័យអង្គរ។
ផ្ទាំងទី ៣ ៖
(ជញ្ជាំងខាងត្បូងឆៀងខាងកើត) អធិប្បាយពីឋានសួគ៌ និងឋាននរក។
ផ្ទាំងទី ៤ ៖
(ជញ្ជាំងខាងកើតឆៀងខាងត្បូង) ចែងពីការកូសមុទ្រដោះ ដើម្បីបង្កើតទឹកអម្រិត
ដកស្រង់ពីរឿងហមាយាណៈ។
ផ្ទាំងទី ៥ ៖
(ជញ្ជាំងខាងកើតឆៀងខាងជើង) ពណ៌នាពីចម្បាំងរវាងទេវតា និងអសុរៈ។
ផ្ទាំងទី ៦ ៖
(ជញ្ជាំងខាងជើងឆៀងខាងកើត) ពណ៌នាពីចម្បាំងរវាងក្រឹស្ណៈ និងសុរពាណៈ ដកស្រង់ពីគម្ពីរ ហរិវង្ស។
ផ្ទាំងទី ៧ ៖
(ជញ្ជាំងខាងជើងឆៀងខាងលិច) ចែងអំពីចម្បាំងរវាងពួកទេវតានិងអសុរៈ
ក្នុងព្រាហ្មសាសនា។
ផ្ទាំងទី ៨ ៖
(ជញ្ជាំងខាងលិចឆៀងខាងជើង) រៀបរាប់អំពីចម្បាំងរវាងព្រះរាមនិងរាមពណ៌ ក្នុងរឿងរាមកេរិ៍។
នៅក្នុងរចនាបថនេះលើជញ្ជាំងប្រាសាទជាពិសេសលើជញ្ជាំង
ប្រាសាទអង្គរវត្ដគេសង្កេតឃើញមាន
រូបទេវតា ឬទេពអប្សរឈររេរាំញញឹមប្រិមប្រិយ ដោយគ្មានស៊ុមជាទីជម្រកឡើយ។
នៅជញ្ជាំងអង្គរវត្ដ រូបទេព អប្សរមានច្រើនពន់ពេកណាស់ ហើយមានការវិការខុសៗគ្នាទាំងអស់ ច្រើនពាក់មកុដកំពូលបីខ្ពស់ៗ
និងស្លៀក សំពត់ផ្កាស្ដើងៗ គ្មានផ្នត់ ដោយទម្លាក់ជាយសងខាង ម្ខាងធំ ម្ខាងតូច។
ឯទេបអប្សរខ្លះទៀតឥតមានពាក់មកុដ ទេ តែមានក្រងសក់ជាច្រើនបែបយ៉ាង ដូចក្រងជាភួងផ្កាជាដើម។
នៅក្នុងសម័យនេះដែរ គេសង្កេតឃើញមាន រូបព្រះពុទ្ធជាច្រើន ហើយព្រះពុទ្ធរូបទាំងនេះ ភាគច្រើនសាងជាបែបឈានមុទ្រះ
ដោយមាននាគមុចលិន្ទ ដក ពពារប្រក់ពីលើ ។
រចនាបថបាយ័ន (ពាក់កណ្ដាលទី ១ នៃគ.ស.វទី ១២ និងដើមគ.ស.វ ទី ១៣)
រចនាបថបាយ័នគឺស្ថិតនៅក្នុងរជ្ជ
កាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ (គ.ស
១១៨១-១២១៨) ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរ។ នៅក្នុងរចនាបថនោះ ប្រាសាទរួមមាន ប្រាសាទតាព្រហ្ម ប្រាសាទបន្ទាយស្រី
ប្រាសាទព្រះខាន់ ប្រាសាទនាគព័ន្ធ ។
ចេនាបថបាយ័ន ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរបានចុះអន់ថយ បន្ដិចវិញ ព្រោះប្រាសាទទាំងឡាយចើនស្ថាបនាដោយប្រញាប់
ព្រញាលពេកឯថ្មវិញក៏ពុំសូវមានគុណភាពដូចសម័យមុនៗដែរ។
ប្រាសាទបាយ័នមានប្លង់
ស្មុកស្មាញ ហើយរុះរើសាងឡើងវិញជាច្រើនគ្រា។ លើកលែងតែប្រាសាទបាយ័នដែលមានប្លងបែបជាប្រាសាទភ្នំក្នុងរចនាបថនេះ
ប្រាសាទទាំងឡាយ សុទ្ធតែសង់នៅលើដីរាបស្មើបែបជាវត្ថអារាម ដើម្បីស្របទៅតាមទស្សនៈ នៃព្រះពុទ្ធសាសនា។
លក្ខណៈពិសេសនៃរចនាបថនេះ គឺប្រាំងមុខបួន ញញឹមប្រិយប្រិយ និងមាននាគអមសងខាងផ្លូវដែលឆ្លងចូលទៅក្នុងប្រាសាទក្បាលនាគបែរចេញមកខាងក្រៅនាគម្ខាងមានពួកទេវតាជាអ្នកចាប់ទាញឯម្ខាងទៀត មានពួកអសុរៈចាប់ទាញជានិមិត្ដរូបនៃការកូរសមុទ្រទឹកដោះ។
នៅលើជញ្ជាំងថែវខាងក្រៅ
នៃប្រាសាទបាយ័ន និងប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ គេសង្កេតឃើញក្បាច់រឿងដែល ទាក់ទងទៅនិងប្រវត្ដិសម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដូចជាចម្បាំងខ្មែរ ចាម
និងបដិសណ្ឋារកិច្ចចំពោះគណៈប្រតិភូបរទេសជាដើម។ ម្យ៉ាងទៀតក្បាច់រឿងនេះមានបង្ហាញសកម្មភាពផ្សេងៗនៃប្រជាពលរដ្ឋដូចជានេសាទ កីឡា ល្បែងប្រជល់មាន់ជាដើម ។
សម្លៀកបំពាក់ និងកាយវិការនៃរូបចម្លាក់ទាំងអស់នោះមិនសូវខុសពីសម័យខ្មែរយើងបច្ចុប្បន្នប៉ុន្មានទេ
។
- ឯកសារ សៀវភៅវប្បធម៌ អវិយធម៌ខ្មែរ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น